Nöbetçi Eczaneler
Karabük sokaklarında yaptığımız röportaj çalışması, toplumdaki ifade özgürlüğü kaygısını bir kez daha gün yüzüne çıkardı. “Hayatınızda tek bir hakkınız olsa neyi değiştirmek isterdiniz?” gibi tamamen zararsız, kişisel bir soru sorduk. Ancak vatandaşların büyük bölümü bu soruya dahi cevap vermekten çekindi, mikrofon ve kamera gördüklerinde uzaklaşmayı tercih etti.
Gerek olumlu gerek olumsuz her düşüncenin “başımıza iş açar mı?” endişesiyle dile getirilmemesi, Karabük’te bile ciddi bir toplumsal tedirginlik oluştuğunu gösteriyor. Röportaj sırasında konuşan vatandaşların çoğu, en masum eleştirilerin bile karakolluk veya mahkemelik olabilecek bir ortam yarattığını düşünüyor. “Bir cümlem yanlış anlaşılırsa?”, “Ya hakkımda şikâyet olursa?”, “Ya ifadeye çağrılırsam?” gibi korkular, insanların düşüncelerini geri çekmesine neden olmuş durumda.
Son yıllarda Türkiye genelinde de sokak röportajları sırasında benzer çekincelerin arttığı, birçok şehirde vatandaşların politik, ekonomik hatta sosyal konularda konuşmak istemediği gözlemleniyor. Uzmanlar, bu durumu toplumda oluşan “öz sansür kültürü” ile açıklıyor. Kişiler herhangi bir yaptırım olmasa bile, olma ihtimalinden korkarak kendi kendine konuşmaktan vazgeçiyor.
Karabük’teki vatandaşlar, “Özgür bir ülkede yaşıyoruz deniyor ama özgürce konuşamıyoruz” diyerek çelişkiyi net bir şekilde dile getiriyor.
Bu tablo, küçük bir ilde bile insanların artık isteklerini, şikâyetlerini, beklentilerini açıkça ifade edememesinin nedenlerini tekrar tartışmaya açtı:
Acaba gerçekten baskı ortamı mı var? Yoksa toplum olarak zamanla korkuya mı alıştırıldık?
Soruların yanıtı tartışılmaya devam ediyor.
Bir vatandaşın sözleri ise durumu özetler nitelikte:
“Konuşmak bile lüks oldu. İnsanlar artık düşüncesini değil, başına ne gelebileceğini düşünüyor.”
Karabük sokaklarında yaptığımız bu röportaj, ülkedeki ifade özgürlüğü atmosferinin hissedilir derecede daraldığını bir kez daha ortaya koyuyor.